Муқовимат ба савдои одамон 

Муқовимат ба савдои одамон бахши муҳимми вазифаи СБМ дар ҷаҳон ва ҳамчунин, дар Тоҷикистон мебошад. СБМ ба Ҳукумати Тоҷикистон дар таҳияи механизмҳои нави ҳуқуқӣ ва беҳтар кардани қонунгузориҳои марбута мусоидат мекунад, то расонидани ёрӣ ба қурбониёни савдои одамон ва ҷазо додани одамфурӯшон осонтар гардад. Ёриҳои СБМ, ҳамчунин, аз баланд бардоштани сатҳи огаҳии аҳолӣ, махсусан, қишрҳои осебпазири ҷомеа доир ба ҳуқуқашон ва  хатарҳои савдои одамон иборат аст.

Тақрибан як миллион шаҳрванди Тоҷикистон, то ки оилаҳояшонро нигоҳубин намоянд, дар хориҷа кору зиндагӣ мекунанд. Ин муҳоҷирони кории тоҷик, ки баъзан забон ва қонунгузории кишвари мизбон ва ҳуқуқи худашонро ба қадри кофӣ намедонанд, ба хатари истисмори корӣ рӯбарӯ мегарданд. Иловатан, дар дохили худи кишвар, занони осебпазир, махсусан, аз оилаҳои муҳоҷирони корӣ метавонанд ба доми фиреби одамфурӯшон гирифтор шуда, дар хориҷи кишвар ё шаҳрҳои дохилӣ бо ҳадафи истисмори шаҳвонӣ ва ё ҳамчун ғуломи хонагӣ истифода шаванд. 

Намоишномаҳои театрӣ дар мавзӯъи савдои одамон. Шаҳри Қурғонтеппа, 20-уми майи соли 2016. Аксбардор: Абдулфаттоҳ Шафиев

Агар возеҳтар бигӯем, бино бар гузориши солонаи Ҳукумати Иёлоти Муттаҳидаи Амрико доир ба савдои саросарии одамон дар соли 2016, шаҳрвандони Тоҷикистонро дар Русия, Имороти Муттаҳидаи Араб ва ба миқдори камтар дар ҷумҳуриҳои ҳамсояи Осиёи Марказӣ ба корҳои кишоварзӣ ва сохтмон маҷбур мекунанд. Занону кӯдакони тоҷикистониро дар Имороти Муттаҳидаи Араб ва Русия ва ҳамчунин, дар Арабистони Саудӣ, Қазоқистон, Афғонистон, ва дар дохили худи кишвар мавриди истисмори шаҳвонӣ қарор медиҳанд. Баъзе ҳодисаҳои фурӯши калонсолон низ, мутаассифона, мушоҳида шудааст.

Аз соли 2003 ба ин сӯ, СБМ Тоҷикистон дар самти муқовимат ба савдои одамон 13 лоиҳаи миллӣ ва 5 лоиҳаи минтақавӣ амалӣ кардааст. Донорҳои анъанавии СБМ дар самти муқовимат ба савдои одамон дар Тоҷикистон USAID, INL (Дафтари фаъолиятҳои байнулмилалӣ дар самти маводи мухаддир ва иҷрои қонунҳои Ҳукумати ИМА) ва Вазорати корҳои хориҷии Норвегия мебошанд. Дар давоми ин ҳама солҳои фаъолият СБМ Тоҷикистон тақрибан ба 700 қурбонии савдои одамон ёрӣ додааст. Ин ёриҳо аз мусоидат дар бозгашти ихтиёрӣ ва амн ба ватан, зисти муваққатӣ дар паноҳгоҳ, кумакҳои ҳуқуқӣ, равонӣ, ва тиббӣ, давраҳои омӯзишӣ ва оғози тиҷорати хурд иборат мебошанд.

Ярмаркаи ҷойҳои холии кор барои муҳоҷирони бозгашта ва қишрҳои осебпазири ҷомеа. Ноҳияи Бохтар, 11-уми майи соли 2017

Ҷиҳати эҷоди фазои амни зиндагӣ барои баъзе аз қурбониёни савдои одамон СБМ дар шаҳрҳои Душанбе ва Хуҷанд паноҳгоҳҳои вижа сохтааст. Илова ба имконии зист дар шароити хуби зиндагӣ, қурбониёни савдои одамон аз ёриҳои коршиносонаи ҳуқуқӣ, тиббӣ ва равонӣ баҳра мебаранд. Дар соли 2013 идораи умури ин паноҳгоҳҳо ба созмонҳои иҷтимоии ҳамкори маҳаллӣ – “Фемида” дар Душанбе ва “Зан ва ҷомеа” дар Хуҷанд вогузошта шуд.

Давраи омӯзишӣ барои журналистон. Душанбе, 11-уми июли соли 2016. Аксбардор: Абдулфаттоҳ Шафиев

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи муқовимат ба савдои одамон ва расонидани кӯмак ба қурбониёни савдои одамон” бо ёрии фаннии СБМ таҳия гардида, дар соли 2014 қабул шуд, ки дастоварди муҳимме дониста мешавад. Қабл аз он, қадами муҳимми дигар дар самти муқовимат ба савдои одамон бо таъсиси Комиссияи байниидоравии муқовимат ба савдои одамон гузошта шуда буд. Баъдан, Ҳукумати Тоҷикистон Механизми бозравонии миллиро қабул кард, ки дар самти муайянсозии қурбониёни савдои одамон ва расонидани ёрии лозима ба онҳо санади муҳимме маҳсуб мегардад. Ин механизм масъулияту уҳдадориҳои ниҳодҳои гуногуни давлатиро дар самти ҳимояи қурбониёни савдои одамон муайян месозад. Ин санад гувоҳи масъулиятпазирии ҳукумат дар муқовимати мудавом ба савдои одамон мебошад.

Давраи омӯзишӣ барои кормандони консулгариву сафоратҳои Тоҷикистон. Душанбе, 1-уми июни соли 2016. Аксбардор: Абдулфаттоҳ Шафиев

Ҳамчунин, фаъолияти шарикони СБМ Тоҷикистон аз миёни созмонҳои иҷтимоӣ дар самти муқовимат ба савдои одамон муҳим аст. То ки фаъолиятҳояшон муассиртар бошад, баъзе аз ин созмонҳои иҷтимоӣ дар зери чатри як шабакаи зидди траффик гирд омадаанд. Ин шабакаи созмонҳои иҷтимоӣ арзиши баланд дорад, чун ҳамкориву ҳузури бевоситаашон дар ҷамъият дастрасӣ ба қишрҳои осебпазири ҷомеа ва баланд бардоштани сатҳи огаҳии аҳолӣ доир ба хатари савдои одамон, ҳамчунин, муайян кардани қурбониён ва ироаи ёрии мустақим ба онҳоро осон мегардонад.

Драган Алексоскӣ, раҳбари Намояндагии СБМ дар Тоҷикистон (аз чап) ва Саноат Солиева, раҳбари шабакаи созмонҳои иҷтимоии зидди савдои одамон мавсум ба “Умед” ва мудири созмони иҷтимоии “Фемида” (аз рост) санади ҳамкориро имзо мекунанд. Душанбе, 21-уми декабри соли 2016. Аксбардор: Абдулфаттоҳ Шафиев

Мутаассифона, савдои одамон мушкили ҷиддии ҷаҳон, аз ҷумла, Тоҷикистон боқӣ мемонад. Дар ҳамкории наздик бо ҷомеаи шаҳрвандии Тоҷикистон, донорҳо, Ҳукумати Тоҷикистон ва ниҳодҳои марбутаи дигар, СБМ Тоҷикистон фаъолияти худро дар ин самт идома медиҳад, то дар наҷоти қурбониён аз ин чоҳ саҳми худро бигзорад.